Etolojiyle - ya da başka bir deyişle hayvan davranışlarının incelenmesiyle - ilgilenen herkes bu bilimin üç babasının isimlerine aşinadır: Konrad Lorenz, Karl von Frisch ve Nikoolas Tinbergen. Bizi burada ilgilendiren ikincisi, Tinbergen denilen dört soruyu sordu.
Bu sorular, bir hayvanın davranışını tanımlamak için temel bilgileri toplamamızı sağlar. Bu soruların ne olduğunu ve olası cevaplarını merak ediyorsanız okumaya devam edin.
Nikolas Tinbergen kimdi?
Nicoolas Tinbergen 1907 yılında Hollanda'da doğdu. küçük yaşlardan itibaren hayvan davranışlarını gözlemlemeye ilgisi vardı.. Evinin yakınındaki kıyı bölgelerinde kuşları izleme tutkusuna başladı ve bu da onu meslek olarak zoolojiyi seçmeye yöneltti.
Daha sonra hayvan davranışları üzerine eğitim vermek ve çalışmalarını sürdürmek için Oxford'a taşınacaktı. Doğadaki gözlemleri, teorisini deterministik tarafta kurmaya yönlendirdi.
Genel olarak, bu yaklaşım, gözlemlediği hayvanların içgüdülerinin genetik ve nörolojik bir temele sahip olduğunu ve böylece çevrenin davranışı değiştirme gücünü ortadan kaldırdığını düşündü. Diğer bir deyişle, davranışlar doğuştandır veya genetik bir temelde çevre tarafından değiştirilir.
Tinbergen, 1973 yılında iki meslektaşı Lorenz ve von Frisch ile birlikte bireysel ve toplumsal davranış kalıpları üzerine yaptıkları çalışmalardan dolayı Nobel Ödülü'nü aldı. Bütün eserlerinden, Etolojinin gelişimini en çok etkileyen kısım Tinbergen'in bahsi geçen dört sorusu olmuştur.
Tinbergen'in Dört Sorusu
Bu bölümde, Tinbergen'in hayvan davranışları araştırmasını şekillendirmeye nasıl yardımcı olduğunu anlamanız için ünlü sorularının her birini detaylandırıyoruz. İçlerinde bir davranışı tanımlamak için anahtarlar bulunur, bu yüzden onları kaçırmayın.
1. Davranışın nedeni nedir?
Bu, gözlemlenen davranışı hangi iç veya dış uyaranların tetiklediğini keşfetmekle ilgilidir.. Tinbergen'e göre, duyusal reseptörler - görme veya işitme için olanlar gibi - konu hayvanın bu uyaranları nasıl algıladığını anlamak söz konusu olduğunda anahtardır, çünkü öğrenilmiş tepkiye yol açan sinirsel bağlantıların oluşumu buna bağlı olacaktır.
Örneğin, bazı uzmanların kaz bebeklerinin annelerini yumurtadan çıkar çıkmaz neden takip ettiklerini - damgalama davranışı olarak bilinen şeyi - araştırmak istediklerini varsayalım.
Tinbergen'in sorularından ilki, bu baskıyı yapabilen bir mekanizmaya duyulan ihtiyaç hakkında bizi bilgilendiriyor. Bu durumda neden doğumdan hemen sonra annenin görmesi olacaktır.
2. Hayatta kalma değeri nedir?
Bu soru, davranışın nihai amacına cevap vermeye çalışır, yani bu davranış ne için? Üreme sağlamak için mi yoksa yiyecek bulmak için mi? Tüm davranışların, kısa veya uzun vadede, bireyin veya türün hayatta kalmasını amaçlayan uyarlanabilir bir değeri vardır.
Bir önceki sorunun örneğini takip ederek, bu sorunun cevabı, civcivlerin her zaman onlara yiyecek ve koruma sağlayan annelerine yakın oldukları için damgalama davranışının uyarlanabilir olduğu olacaktır.
3. Davranışın ontogenisi nedir?
Bu kavram Tinbergen'in kendisi tarafından icat edildi. Davranışın ontogenisinden bahsettiğimizde kastettiğimiz şey, belirli bir davranışın hayvanın yaşamı boyunca nasıl geliştiği.
Kaz civcivleri örneğinde, damganın ontogenisi, yumurtadan çıkma ve önlerindeki ilk hacimli nesneyi görmenin hayati anıdır.
Bu noktada hala Tinbergen'in dört sorusunu merak ediyorsanız, sonuncusuna kadar devam edin, çünkü belki de en önemlisi bu.
4. Bu davranışın filogenisi nedir?
Bir davranışın filogenisi şu anlama gelir: bu davranışın türlerin tarihi boyunca nasıl geliştiğini. Ontojeni ile karıştırmamak önemlidir, çünkü ikincisi bir referans çerçevesi olarak türün tamamını değil, bireyin hayatını alır.
Bir davranışın filogenisi, belirli bir davranışın bugün neden böyle olduğunu ve bu noktaya nasıl geldiğini anlamamıza yardımcı olacaktır. Bununla birlikte, bir türü filogenetik bir yaklaşımla analiz etmek için, atalarının ve akrabalarının az çok net bir evrimsel geçmişine sahip olmak gerekir.
Tinbergen, anneyi takip etme şeklindeki bu örnek davranışın, türün evrimi boyunca kaz yavrularına en çok fayda sağlayan davranış olduğunu söylerdi.
Bugün uygulanan bilimin temellerini bilmenin önemi, yalnızca nereden geldiğimizi anlamak için değil, aynı zamanda kendi merakımızı harekete geçirmek için de anahtardır: Bu sorular, hayvan davranışlarına ilgi duyan herkes için neredeyse içgüdüseldir.
Başarı, bu uygulamaların her biri için kesin bir cevap vermekte değil, bu düşünceleri geliştirmekte ve dünyamızı anlamada her geçen gün biraz daha ilerlemekte yatmaktadır.
